Pierwsza fotografia drużyny Sandecji z 1911 r. Z gwiazdą na piersi piłkarze Grunwaldu Nowy Sącz.
Tak to się zaczęło…
Wszystko zaczęło się na przełomie XIX i XX w. gdzie na obszarze Galicji powoli rodził się polski sport. To właśnie tutaj w dobie autonomii powstawały pionierskie organizacje wychowania fizycznego, kluby i stowarzyszenia propagujące rozwój kultury fizycznej. Do grona największych galicyjskich ośrodków miejskich takich jak Kraków czy Lwów gdzie powstawały pierwsze kluby sportowe, dołączył również Nowy Sącz.
Założycielami jednego z najstarszych klubów sportowych w Polsce byli członkowie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, Józef Płachta i Julian Dunikowski. To właśnie z ich inicjatywy wiosną 1910 r. została zawiązana młodzieżowa drużyna footballowa która niebawem przybrała nazwę „Sandecja”. Ta niepowtarzalna nazwa pochodzi od połączenia dwóch łacińskich określeń „Nova Civitas Sandecz” oraz „Sandecjana”, które w swoim znaczeniu nierozerwalnie nawiązują do samego miasta jak i regionu Sądecczyzny.
Prężny rozwój klubu zahamował w 1914 r. wybuch Wielkiej Wojny, a wraz z nią otworzyła się szansa na odzyskanie przez Polskę niepodległości. Do tworzących się Legionów Polskich dowodzonych przez Józefa Piłsudskiego wstąpili również sportowcy „Sandecji” m. in. Tadeusz Zabża, Stanisław Kupka, Władysław Giercuszkiewicz. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości działalność klubu została wznowiona w 1920 r. Wówczas za jego sterami stanął dr Roman Sichrawa, który w latach 1924-1933 piastował urząd prezydenta Nowego Sącza.
Jego następcą został inż. Roman Lazarowicz z Warsztatów Kolejowych. Pod jego wodzą klub zmienia swoją nazwę na Robotniczy Klub Sportowy. W tym czasie „Sandecja” wzbogaciła się o nieistniejącą już dzisiaj własną infrastrukturę sportową przy ul. Sienkiewicza. W 1928 r. klub ją bezpowrotnie stracił, i został zmuszony do zawieszenia swojej działalności na okres blisko trzech lat. Zanim jednak do tego doszło, sądeccy sportowcy trenowali w sekcjach: piłkarskiej, narciarskiej, ciężko atletycznej, bokserskiej oraz gier sportowych.
Plakat meczowy z 1939 r.
Lata trzydzieste
Na sportową mapę Polski „Sandecja” powróciła w 1931 r. przystępując do struktur ogólnokrajowej organizacji paramilitarnej Kolejowego Przysposobienia Wojskowego (KPW). Klub oddając się w ręce KPW mógł liczyć na wysokie subwencje. Na efekty nie trzeba było długo czekać. Dzięki staraniom prezesa Franciszka Krupskiego niedługim czasie klub dorobił się nowoczesnego zaplecza sportowego. W 1931 r. na Błoniach za Warsztatami Kolejowymi, został wybudowany wielofunkcyjny stadion, z piękną drewnianą trybuną.
Kolejnym obiektem była hala sportowa znajdująca się do dzisiaj przy ul. Kolejowej, oddana do użytku w 1933 r. W latach 1931-1939 piłkarze „Sandecji” aż czterokrotnie zdobywali mistrzostwo okręgu tarnowskiego i podhalańskiego, jednak nigdy nie awansując do klasy wojewódzkiej. Ostatnią szansę latem 1939 r. przerwał wybuch II wojny światowej. Filarami piłkarskiej drużyny Sandecji byli w tym czasie m. in. Samuel Kippel, Julian Zubek oraz bracia Łukasikowie. W latach trzydziestych, poza piłkarzami, sukcesy odnoszą przedstawiciele sekcji narciarskiej (trener Leopold Kwiatkowski), bokserskiej, koszykarskiej, oraz siatkarskiej.
Piłkarska drużyna Sandecji z 1937 r.
W walce o niepodległość
Z chwilą wybuchu II wojny światowej w 1939 r., część zawodników i działaczy klubu ponownie zapisało się w historii piękną patriotyczną kartą, walcząc najpierw przeciwko najeźdźcom we wrześniu 1939 r., następnie biorąc czynny udział w budowie i funkcjonowaniu Polskiego Państwa Podziemnego. Wielu z nich nie doczekało końca wojny. W pierwszych dniach września 1939 r. od niemieckich bomb zginął Władysław Przybyłowicz, gospodarz klubu. W walkach z Niemcami poległ pod Spytkowicami lekkoatleta por. Tadeusz Stefaniszyn.
Niemcy rozstrzelali w Wysokim m. in Adama Świerzba, znakomitego bramkarza. W sierpniu 1941 r. w Biegonicach został zamordowany m. in. Jana Jarosz, prezesa Podhalańskiego Okręgu Piłki Nożnej i wice prezesa „Sandecji”. Wielkim symbolem odwagi stała się postawa Dr Romana Sichrawy, kiedy odmówił prośbie niemieckiego okupanta i na liście zakładników, którą niemiecki okupant zlecił mu sporządzić, zamiast nazwisk Sądeczan, wpisał dziesięciokrotnie własne nazwisko.
Wychowankowie klubu głównie z sekcji narciarskiej m. in.; Roman Stramka ps. „Romek”, Leopold Kwiatkowski ps. „Tomek”, Jan Freisler ps. „Sądecki”, Klemens Konstanty Gucwa ps. „Góral”, Zbigniew Ryś ps. „Zbyszek”, Tadeusz Sokołowski ps. „Ogór” oraz wielu innych, jako kurierzy Polskiego Państwa Podziemnego zapewnili łączność pomiędzy okupowanym krajem a polskimi władzami będącymi na uchodźctwie w Francji a następnie Wielkiej Brytanii.
Latem 1940 narciarz Zbigniew Ryś zaplanował ucieczkę z sądeckiego szpitala aresztowanego przez gestapo kuriera Jana Karskiego, który w 1943 r. jako pierwszy przekazał przedstawicielom najwyższych władz alianckich świadectwo dokonywanego przez Niemców Holocaustu. 17 marca 1941 r. na kurierskim szlaku od kul słowackich strażników granicznych poległ Kostek Gucwa ps. „Góral”, lekkoatleta i narciarz. Julian Zubek, zarówno narciarz jak i piłkarz, został dowódcą operującego w Beskidzie Sądeckim Oddziału Partyzanckiego 9 kompanii III batalionu 1 pułku strzelców podhalańskich Armii Krajowej.
Stadion Sandecji przy Alei Wolności, lata 50.
W komunistycznej Polce
Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Nowego Sącza 20 stycznia 1945 r. i ustaniu działań wojennych, „Sandecja” wznawia swoją działalność. 15 kwietnia 1945 r. jedenastka „Sandecji” wybiegła na boisko Jordanówki, rozgrywając pierwsze powojenne zawody z nowym klubem „Świt” Nowy Sącz. Mecz zakończył się wygraną biało-czarnych 2-1.
W tym samym roku ruszyły piłkarskie rozgrywki ligowe, w których zespół „Sandecji” bierze udział nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. W 1954 r. sekcja piłkarska zadebiutowała w rozgrywkach centralnych Pucharu Polski, awansując do 1/16 finału. W międzyczasie zostały reaktywowane i powstały kolejne sekcje: siatkówki kobiet (od 1950), siatkówki mężczyzn (1950–1993), piłki ręcznej (1950–55), narciarska (1945–56), szachowa (od 1945), lekkiej atletyki (1945–70), koszykówki mężczyzn (1950–61), tenisa stołowego (1945–55), bokserska (1948–60), brydżowa, nawet hokeja na lodzie (1951–64). W 1947 r. klub uzyskał w użytkowanie odbudowany stadion zlikwidowanego przez komunistyczne władze „Sokoła” przy Alei Wolności tzw. „Stara Sandecja”, który służył piłkarzom, hokeistom oraz lekkoatletom do 1970 r.
Wówczas „Sandecja” przeniosła się na nowo wybudowany stadion przy ul. Kilińskiego 47. W nowych politycznych realiach, „Sandecja” została zmuszona przez komunistyczne władze do zmiany swojej nazwy, w 1945 r. na „Klub Sportowy Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetów Robotniczych (KS OMTUR)”, natomiast w 1947 r. na Koło Sportowe Oddziału Związku Zawodowego Kolejarzy „Kolejarz” (KS ZZK)”. Kolejne już nie wymuszone zmiany nadeszły w 1963 r. kiedy powołano Komunikacyjny Klub Sportowy (KKS)”, a od 1999 do dnia dzisiejszego klub funkcjonuje jako „Miejski Klub Sportowy (MKS). W 1966 r. pod wodzą Wacława Stawiarza po raz pierwszy w historii piłkarze awansowali do trzeciej ligi.
Kolejno w latach 1978-1980 zdobywali Puchar Polski na szczeblu okręgowym, nie osiągając znaczących wyników na szczeblu centralnym. W tych rozgrywkach sukcesy przyszły dopiero w 2014 r., kiedy udało się awansować do ¼ rozgrywek. W 1986 r. piłkarze wywalczyli pierwszy historyczny awans do II ligi wyprzedzając w rozgrywkach III ligi małopolskiej „Stal” Rzeszów oraz „Cracovię” Kraków. Pobyt na drugim szczeblu rozgrywkowym w sezonie 1986/87 rozpoczął się obiecująco. W pierwszym historycznym meczu w II lidze 9 sierpnia 1986 r. w Nowym Sączu biało-czarni ograli 3-1 „Broń” Radom przy obecności 8 tys. kibiców.
Mimo efektownego startu, po sezonie gry na drugoligowych boiskach „Sandecja” powróciła do trzeciej ligi na blisko cztery lata. W tym czasie wielu zawodników byłych zawodników klubu reprezentowało znane sportowe podkarpackie marki m. in. Andrzej Łatka (Stal Mielec), Krzysztof Łętocha (Stal Mielec, Stal Rzeszów), Bogusław Szczecina (Stal Stalowa Wola). Dalej w świat poszli Roma Hływa (Legia Warszawa).